Συνταγές αντιπλημμυρικού σχεδιασμού έναντι της πραγματικότητας: Μπορεί να δοθεί εμπιστοσύνη στις προγνώσεις που γίνονται σε μη εξοπλισμένες λεκάνες; - Μια προοπτική από την Ελλάδα

Ως αποτέλεσμα της έντονα κατακερματισμένης γεωμορφολογίας, η Ελλάδα περιλαμβάνει εκατοντάδες υδρολογικές λεκάνες μικρής και μεσαίας κλίμακα, με απότομο ανάγλυφο και με εφήμερη, συνήθως, ροή. Η τυπική αποχετευμένη επιφάνειά τους δεν ξεπερνά τα μερικές εκατοντάδες km2, ενώ στη συντριπτική τους πλειονότητα απουσιάζουν οι μετρητικές υποδομές. Για τον λόγο αυτόν, και παρά τις σημαντικές επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στην υδρολογία πλημμυρών, οι καθημερινές πρακτικές των μηχανικών ακόμα ακολουθούν απλοποιημένες εμπειροτεχνικές μεθόδους και ημιεμπειρικές προσεγγίσεις, που είναι εφικτό και εύκολο να εφαρμοστούν σε μη εξοπλισμένες περιοχές. Γενικά οι εν λόγω συνταγές αναπτύχθηκαν πολλές δεκαετίας πριν, με βάση μετρήσεις πεδίου από πειραματικές λεκάνες του εξωτερικού. Ωστόσο, καμία από αυτές δεν επαληθεύτηκε ποτέ έναντι των ιδιαιτεροτήτων του υδροκλιματικού καθεστώτος και των γεωμορφολογικών συνθηκών της Ελλάδας. Αυτό έχει ένα προφανές αντίκτυπο στην ποιότητα και αξιοπιστία των υδρολογικών μελετών, και συνακόλουθα στην ασφάλεια και το κόστος των σχετικών έργων αντιπλημμυρικής προστασίας. Με στόχο την ανάπτυξη ενός συνεπούς πλαισίου σχεδιασμού και την εξασφάλιση ρεαλιστικών προγνώσεων της πλημμυρικής διακινδύνευσης σε μη εξοπλισμένες λεκάνες (το οποίο είναι κεντρικό ζητούμενο της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ), είναι απαραίτητο να επαναξιολογηθούν οι μάλλον παρωχημένες πρακτικές της τεχνικής υδρολογίας, ενσωματώνοντας μεθοδολογίες που έχουν προσαρμοστεί στις τοπικές ιδιαιτερότητες. Ειδικότερα, η συλλογή αξιόπιστων υδρολογικών δεδομένων είναι αναγκαία ώστε να αξιολογηθούν και να επαληθευτούν οι υφιστάμενες «συνταγές» και να επικαιροποιηθούν τα κριτήρια σχεδιασμού. Σε αυτό το πλαίσιο, εκπονούμε ένα ερευνητικό έργο με τον τίτλο «Δευκαλίων», στο οποίο έχουμε ήδη αναπτύξει ένα πλήρως εξοπλισμένο δίκτυο παρακολούθησης, που εκτείνεται σε τέσσερις πιλοτικές λεκάνες απορροής. Προκαταρκτικά αποτελέσματα, που βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα πλημμυρών από την Κύπρο και την Ελλάδα, καταδεικνύουν ότι απαιτείται μια ριζική αναθεώρηση σε διάφορες πτυχές της διαδικασίας μοντελοποίησης των πλημμυρών.