Υδρολογική διερεύνηση του Αδριάνειου Υδραγωγείου

Το Αδριάνειο υδραγωγείο είναι ένα μνημειώδες υδρευτικό έργο που κατασκευάστηκε περίπου τα έτη 125 με 140 π.Χ. από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό και τον διάδοχό του Αντωνίνο Πίο. Ο Αδριανός έπειτα από την κατάκτηση της Αθήνας από τους Ρωμαίους, για να καλυφθούν οι ανάγκες των νέων Ρωμαίων κατοίκων αλλά και για την αφομοίωση του μη ρωμαϊκού πληθυσμού, αποφάσισε την κατασκευή του υδραγωγείου. Ο κορμός του έργου είναι μια σήραγγα μήκους 17,8 km, το βορειότερο τμήμα της οποίας σήμερα βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Πάρνηθας, και καταλήγει κοντά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στην περιοχή των Αμπελοκήπων. Από το σημείο αυτό και πέρα για τα επόμενα 2,2 km συνεχίζει ως κλειστός αγωγός κατασκευασμένος λίγα μέτρα κάτω από το έδαφος έως το λόφο του Λυκαβηττού κοντά στην πόλη της Αθήνας όπου και καταλήγει σε δεξαμενή. Η σήραγγα κατασκευάστηκε με τη μέθοδο όρυξης εκ διαδοχικών φρεάτων. Ανά 35 - 40 m ανοίχθηκαν φρεάτια κατά μήκος της χάραξης του υδραγωγείου, και όταν η εκσκαφή έφτανε στο επιδιωκόμενο βάθος ο εργάτης άρχιζε να σκάβει προς τα ανάντη να βρει το επόμενο φρεάτιο. Το νερό κυλούσε με βαρύτητα ως τη δεξαμενή, μπροστά στην οποία είχε κατασκευαστεί μια μεγάλη πρόσοψη. Στην αρχαιότητα αλλά και μεταγενέστερα, για να αυξηθεί η παροχετευτικότητά του, το υδραγωγείο ενισχύθηκε πλευρικά από άλλα υδραγωγεία ή ρέματα. Εκτός αυτού η παροχετευτικότητά του αυξάνεται λόγω του ότι το υδραγωγείο εμπλουτίζεται από υπόγεια ύδατα. Χάρη στις ιδιότητες των πετρωμάτων που διαπερνά και το γεγονός ότι σε μεγάλο τμήμα βρίσκεται υπό του υδροφόρου ορίζοντα, κατά μήκος της διαδρομής του το υδραγωγείο συλλέγει υπόγειο νερό. Ο σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η υδρολογική και υδρογεωλογική διερεύνηση του Αδριάνειου υδραγωγείου. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία διερευνά το επίγειο και υπόγειο υδατικό σύστημα της λεκάνης απορροής του Κηφισού, η οποία είναι η ευρύτερη περιοχή μελέτης του έργου, και των λεκανών απορροής των ενισχυτικών υδραγωγείων και ρεμάτων στο Αδριάνειο. Στόχος είναι η κατανόηση και αναπαράσταση των λειτουργιών του υπόγειου υδατικού συστήματος του υδραγωγείου, με ποσοτική αξιολόγηση των εισροών και των εκροών από το σύστημα. Η διερεύνηση επιτυγχάνεται με την ανάλυση και επεξεργασία των γεωλογικών και των υδρολογικών παραμέτρων της κάθε εξεταζόμενης λεκάνης απορροής. Αρχικά εντοπίστηκαν και περιγράφηκαν εκτενώς οι εδαφικοί σχηματισμοί των επιμέρους λεκανών, και ιδιαίτερα οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους. Στόχος ήταν η κατανόηση της υδρογεωλογικής συμπεριφοράς τους και τελικά η εκτίμηση των παραμέτρων του υποπρογράμματος Ζυγός με το οποίο έγινε η προσομοίωση των λεκανών απορροής. Έπειτα από το δίκτυο βροχογράφων της περιοχής, συλλέχθηκαν δεδομένα βροχόπτωσης και δυνητικής εξατμισοδιαπνοής με τα οποία έγινε ο υπολογισμός των υδρολογικών μεγεθών. Προκειμένου να εξασφαλιστεί μια κατά το δυνατόν πιο ρεαλιστική προσομοίωση, πραγματοποιήθηκαν πολλαπλές επιλύσεις με το μοντέλο Ζυγός, δοκιμάζοντας διαφορετικές τιμές των παραμέτρων. Λόγω του ότι οι μεταβλητές εισόδου στο μοντέλο είναι μη ελεγχόμενες από μετρήσεις για την τελική επιλογή της “καλύτερης εκτίμησης” των τιμών των παραμέτρων λήφθηκαν υπόψη τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της προσομοίωσης που αφορούν στην ευλογοφάνεια των παραμέτρων. Από τα αποτελέσματα επιλέχθηκαν έξι σετ παραμέτρων, και για κάθε σετ υπολογίστηκαν οι μηνιαίες τιμές επιφανειακής απορροής, πραγματικής εξατμισοδιαπνοής και υπόγειας ροής αναφερόμενες στην έκταση της κάθε εξεταζόμενης λεκάνης. Στο τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της υδρολογικής διερεύνησης και προτείνονται θέματα για μελλοντική έρευνα, τα οποία πιστεύεται ότι θα βελτιώσουν την αναπαράσταση και την κατανόηση του υδρολογικού συστήματος του υδραγωγείου.