Το ζήτημα της κλίμακας στην υδροηλεκτρική ενέργεια: Πολλά μικρά έργα ή ένα μεγάλο;

Η ραγδαία αύξηση στην ζήτηση ενέργειας, σε συνδυασμό με την παγκόσμια περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, έχουν συμβάλει στην σταδιακή απομάκρυνση από τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα και στην επακόλουθη στροφή προς ανανεώσιμες πηγές. Η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί τον πυλώνα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με συμμετοχή 60 % στην παραγόμενη ενέργεια από τις ΑΠΕ παγκοσμίως. Τα υδροηλεκτρικά έργα παρουσιάζουν εντελώς διαφορετικό τρόπο κατασκευής και φιλοσοφία λειτουργίας, ανάλογα με το μέγεθος τους. Στα υδροηλεκτρικά έργα που χαρακτηρίζονται ως μεγάλα, συνήθως διαμορφώνεται ανάντη ταμιευτήρας, ο οποίος καθιστά δυνατή την κατά βούληση παραγωγή ενέργειας από τις φυσικές εισροές οποιαδήποτε χρονική στιγμή υπάρχει ζήτηση. Από την άλλη, τα υδροηλεκτρικά έργα με μικρή εγκατεστημένη ισχύ και μικρά ύψη φραγμάτων, έχουν αμελητέα ικανότητα αποθήκευσης νερού και έτσι η παραγωγή ενέργειας στα διασυνδεδεμένα δίκτυα δεν είναι εγγυημένη. Βέβαια, η διαμόρφωση αυτή, χάρη στην απουσία ταμιευτήρα, εκλαμβάνεται από τις σύγχρονες κοινωνίες ως λιγότερο παρεμβατική στο φυσικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου η παγκόσμια πρακτική έχει στραφεί προς την κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων (ΜΥΗΕ), και μάλιστα τα μεγάλα έργα δεν υπάγονται πια (νομικά) στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε αυτήν τη διπλωματική εργασία γίνεται σύγκριση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων των μικρών σε σχέση με τα μεγάλα έργα, για να διαπιστωθεί αν η παγκόσμια τάση προς αυτά είναι λογική. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο επιλέγεται η μελέτη της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης απορροής του Αχελώου ποταμού. Γίνεται “αντικατάσταση” του φράγματος των Κρεμαστών, του μεγαλύτερου υδροηλεκτρικού έργου στην Ελλάδα, με όσα ΜΥΗΕ χρειαστεί ώστε να επιτευχθεί ισοδύναμη εγκατεστημένη ισχύς. Λόγω του πλήθους τους, για τον σχεδιασμό των έργων αναπτύσσεται μια τυποποιημένη μέθοδος σχεδιασμού, η οποία αποσκοπεί στην παραγωγή όσο το δυνατόν ακριβέστερων ενεργειακών και οικονομικών αποτελεσμάτων για την εκάστοτε θέση εγκατάστασης, με χρήση όσο το δυνατόν λιγότερων δεδομένων εισόδου. Μέσω του συγκεκριμένου εργαλείου σχεδιάζονται 37 μικρά έργα πάνω στην κοίτη του ποταμού Αχελώου, και των παραποτάμων του Αγραφιώτη και του Ταυρωπού. Έτσι, καθίσταται δυνατή η ενεργειακή και τεχνοοικονομική σύγκριση της υπάρχουσας κατάστασης του έργου των Κρεμαστών και της υποθετικής κατάστασης των 37 ΜΥΗΕ.