Τα Έργα Υποδομής Μεγάλης Κλίμακας στην Εποχή της Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση της Ναυσιπλοϊκής Οδού μεταξύ Αιγαίου Πελάγους και Ποταμού Δούναβη

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνήσει την σημασία των μεγάλων έργων υποδομής (μεγαέργων) στην εποχή της βιώσιμης ανάπτυξης. Εστιάζοντας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και στην αυξητική τάση των εκπεμπόμενων ρύπων CO2 από τον τομέα των μεταφορών, προτείνεται η ανάγκη διεύρυνσης και αναβάθμισης του ευρωπαϊκού δικτύου εσωτερικών πλωτών διαδρόμων, ως οικονομικά και περιβαλλοντικά βέλτιστο τρόπο χερσαίων μεταφορών, σύμφωνα και με την τρέχουσα ευρωπαϊκή στρατηγική. Επικεντρωμένη ανάλυση πραγματοποιείται για την πρόταση πλωτής σύνδεσης του Αιγαίου Πελάγους με τον ποταμό Δούναβη μέσω των ποταμών Αξιού και Μοράβα· ένα σχεδιαζόμενο μεγαέργο που θα αναδιατάξει τις μεταφορικές διαδρομές στην Ευρώπη. Παρουσιάζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά των σχεδιαζόμενων υποδομών, καθώς και οι εκτιμώμενες επιδράσεις στις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες, δηλαδή την Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία, αλλά και στο ευρύτερο πλαίσιο των επηρεαζόμενων γεωοικονομικών συσχετισμών, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Κίνας καθώς και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Αναλύεται η συνεισφορά των μεγαέργων ως πολλαπλασιαστές της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας, αναδεικνύοντας τον κρίσιμο ρόλο τους στην εμπέδωση των σχέσεων συνεργασίας και ειρήνης μεταξύ των λαών. Επισημαίνεται η ανάγκη αναθεώρησης του προτύπου σχεδιασμού των επενδύσεων σε μεγαέργα υποδομής, αξιολογώντας ολιστικά τις αλληλεπιδράσεις του έργου στο πλέγμα οικονομία-κοινωνία-περιβάλλον. Προκρίνεται, λοιπόν, η αξία του ολοκληρωμένου, ολιστικού σχεδιασμού στις υποδομές, σύμφωνα με τον οποίο η ανάπτυξη που επιλέγεται είναι απόρροια δημοκρατικού προγραμματισμού και συνέργειας που αποσκοπεί στην βελτιστοποίηση της οικονομικής αποδοτικότητας, της κοινωνικής ωφέλειας, σύγκλισης και συνοχής, της περιβαλλοντικής προστασίας, της χωρικής ολοκλήρωσης και ασφάλειας, της πολιτικής αποδοχής και της αισθητικής απόλαυσης. Υποστηρίζεται πως τα βιώσιμα μεγαέργα πρέπει να αποτελέσουν αποφασιστική επιλογή της ανάπτυξης. Τούτο διότι οι αυξανόμενες ανάγκες του μεγεθυνόμενου παγκόσμιου πληθυσμού προϋποθέτουν την αναζήτηση οικονομιών κλίμακας, οι οποίες υποστηρίζονται μέσω των μεγαέργων για την παραγωγή πλούτου. Το πρόταγμα, επίσης, της βιώσιμης ανάπτυξης υπηρετείται μέσω των βιώσιμων μεγαέργων, καθώς δημιουργούν σημαντική προστιθέμενη αξία για την διαμόρφωση καλύτερη συνθηκών διαβίωσης για τις επόμενες γενεές, αλλά και εξασφαλίζουν στις μελλοντικές γενεές την δυνατότητα να επαναξιοποιήσουν το φυσικό κεφάλαιο, καθώς αυτό θα διασφαλίζεται σε ποιότητα και ποσότητα βάσει του συμβιωτικού σχεδιασμού.