Τεκμηρίωση και ανάλυση των επιπτώσεων φυσικών καταστροφών: Η δυναμική της πλημμυρικής ζώνης στον ποταμό Νηλέα στην Βόρεια Εύβοια

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελεί η διερεύνηση των υδρολογικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων των πλημμυρικών φαινομένων στη λεκάνη απορροής του Νηλέα στη Βόρεια Εύβοια, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις καταστροφές που προκλήθηκαν από τις καταιγίδες Daniel και Elias, καθώς και στις συνέπειες των δασικών πυρκαγιών και της ασθένειας των πλατανιών. Η σύγκριση με τον Κυκλώνα Zorba αναδεικνύει τις διαφορές στην πλημμυρική απόκριση της περιοχής απέναντι στα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα. Παρόλο που η καταιγίδα Elias έφερε λιγότερες βροχοπτώσεις από την καταιγίδα Daniel, οι πλημμύρες ήταν εντονότερες, γεγονός που επισημαίνει την αλλαγή στη συμπεριφορά της πλημμυρικής πεδιάδας εξαιτίας της απώλειας βλάστησης και της συσσώρευσης φερτών υλικών. Η καταστροφή της βλάστησης, κυρίως των πλατανιών, από την ασθένεια Ceratocystis platani και τις πυρκαγιές, προκάλεσε σημαντική μείωση στη φυσική ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί το νερό, οδηγώντας σε αυξημένη απορροή και διάβρωση. Στη μελέτη περιλαμβάνονται λεπτομερείς αυτοψίες που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή, καταγράφοντας τις αλλαγές στην τοπογραφία και στις υδρολογικές συνθήκες μετά από κάθε καταστροφικό φαινόμενο. Επιπλέον, εφαρμόστηκε η Ορθολογική Μέθοδος για τον υπολογισμό της απορροής κατά τη διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση των υδρολογικών επιπτώσεων της απώλειας βλάστησης και των αλλαγών στο τοπίο. Η ανάλυση γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων (GIS) αποτελεί κρίσιμο κομμάτι της μελέτης, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη αποτύπωση των φυσιογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Μέσω των εργαλείων GIS, καταγράφηκαν οι αλλαγές στη βλάστηση, οι περιοχές υψηλού κινδύνου πλημμύρας και οι μεταβολές στις χρήσεις γης. Η ανάλυση αυτή βελτιώνει την πρόγνωση των πλημμυρικών γεγονότων και υποδεικνύει τις περιοχές που χρειάζονται άμεσες παρεμβάσεις. Στη συνέχεια, η εργασία προσομοιώνει τις πλημμυρικές συνθήκες χρησιμοποιώντας το μοντέλο HEC RAS και δορυφορικές εικόνες από τον Sentinel-1, εξετάζοντας την αυξημένη ευπάθεια της περιοχής μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές. Τα αποτελέσματα της προσομοίωσης αποκαλύπτουν την επίδραση της απώλειας πλατανιών στην υδρολογική συμπεριφορά της λεκάνης, που σε συνδυασμό με τη διάβρωση και τη συσσώρευση φερτών υλικών, αυξάνει τον κίνδυνο πλημμυρών ακόμα και με μικρότερες βροχοπτώσεις. Το παράδοξο των πρόσφατων πλημμυρών, όπου μικρότερες ποσότητες βροχής οδήγησαν σε πιο έντονη πλημμυρική απόκριση, υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένα προληπτικά μέτρα και στρατηγικές αποκατάστασης. Η διαχείριση των υδάτων, η αποκατάσταση της βλάστησης και η εφαρμογή πρακτικών για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι κρίσιμης σημασίας για τη βιωσιμότητα της περιοχής.