Πολιτικός Μηχανικός, Υποψήφιος Δρ.
Συντήρηση, αναβάθμιση και επέκταση του Συστήματος Υποστήριξης Αποφάσεων για την διαχείριση του υδροδοτικού συστήματος της ΕΥΔΑΠ
Περίοδος εκτέλεσης: Οκτώβριος 2008–Νοέμβριος 2011
Προϋπολογισμός: €72 000
Project director: Ν. Μαμάσης
Κύριος ερευνητής: Δ. Κουτσογιάννης
Το ερευνητικό έργο περιλαμβάνει την αναβάθμιση, συντήρηση και επέκταση του Συστήματος Υποστήριξης Αποφάσεων (ΣΥΑ) που ανέπτυξε το ΕΜΠ για την ΕΥΔΑΠ στα πλαίσια του ερευνητικού έργου Εκσυγχρονισμός της εποπτείας και διαχείρισης του συστήματος των υδατικών πόρων ύδρευσης της Αθήνας (1999-2003). Οι εργασίες αφορούν (α) στη Βάση Δεδομένων (αναβάθμιση λογισμικού, διαχείριση χρονοσειρών ποιοτικών παραμέτρων), (β) στο μετρητικό δίκτυο (επέκταση-βελτίωση- συντήρηση, εκτίμηση απωλειών υδραγωγείων), (γ) στην αναβάθμιση λογισμικού διαχείρισης δεδομένων και την προσθήκη αυτόματης επεξεργασίας τηλεμετρικών δεδομένων, (δ) στο λογισμικό Υδρονομέας (επικαιροποίηση του μοντέλου του υδροσυστήματος, επέκταση του μοντέλου προσομοίωσης και βελτιστοποίησης, αναβάθμιση λειτουργικών χαρακτηριστικών λογισμικού), (ε) σε υδρολογικές αναλύσεις (συλλογή και επεξεργασία δεδομένων, επικαιροποίηση χαρακτηριστικών υδρολογικών μεγεθών) και (στ) στα ετήσια διαχειριστικά σχέδια (υποστήριξη στην εκπόνηση).
N. Mamassis, S. Chrisoulaki, Aim. Bedenmaxer-Gerousis, T. Evangelou , P. Koutis, G. Peppas, P. Defteraios, N. Zarkadoulas, D. Koutsoyiannis, and E. Griva, Representing the operation and evolution of ancient Piraeus’ water supply system, Water History, doi:10.1007/s12685-022-00299-7, Μάιος 2022.
[Αναπαράσταση της λειτουργίας και εξέλιξης του συστήματος ύδρευσης του αρχαίου Πειραιά]
Το πρόσφατα ανασκαμμένο σύστημα ύδρευσης της πόλης του αρχαίου Πειραιά παρέχει μια εξαιρετική ευκαιρία για τη μελέτη και αξιολόγηση των θεμάτων της αειφορίας, της προσαρμοστικότητας, της απλότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος, οι οποίες αποτελούν το κύριο μέλημα στις σύγχρονες πρακτικές σχεδιασμού τεχνικών έργων. Η κατασκευή πηγαδιών στην περιοχή του Πειραιά χρονολογείται από την ίδρυση της πόλης κατά την Κλασική περίοδο. Ωστόσο, η έλλειψη υπόγειων υδάτων ώθησε την ανάπτυξη τεχνικών συλλογής νερού, κυρίως δεξαμενών συλλογής όμβριων υδάτων και στη σταδιακή αύξηση της χωρητικότητάς τους για την αποφυγή υπερχείλισης. Οι αλλαγές στις εκτάσεις των οικοπέδων και η αύξηση της ζήτησης νερού κατά την ελληνιστική περίοδο επηρέασαν τη λειτουργία των δεξαμενών πυροδοτώντας μια ποικιλία υπόγειων κατασκευών που επέκτεινε την υπάρχουσα χωρητικότητα. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, οι ανάγκες της πόλης σε νερό για οικιακή και δημόσια χρήση εκτοξεύτηκαν πέρα από τις δυνατότητες των υδατικών πόρων της χερσονήσου του Πειραιά. Εξαιτίας αυτού, τον 2ο αιώνα μ.Χ. κατασκευάστηκε υδραγωγείο που μετέφερε νερό στη χερσόνησο, ενώ σταδιακά εγκαταλείφθηκαν οι δεξαμενές και τα πηγάδια. Η παρούσα εργασία εξετάζει τη λειτουργία του συστήματος ύδρευσης του αρχαίου Πειραιά και την εξέλιξή του για εννέα αιώνες. Ακόμη μελετάει τη λειτουργία και την εξέλιξη των δεξαμενών συνδυάζοντας τα ανασκαφικά ευρήματα (από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων) με υδρολογικές τεχνικές. Η κατανάλωση νερού στις διάφορες ιστορικές περιόδους και οι διαθέσιμοι υδατικοί πόροι της χερσονήσου ποσοτικοποιήθηκαν και αναπτύχθηκε ένα υδρολογικό μοντέλο για την προσομοίωση της ημερήσιας λειτουργίας των δεξαμενών για μια περίοδο 82 ετών. Εξετάστηκαν διάφορες συνθήκες με την εκτέλεση πολλών σεναρίων σχετικά με: (α) το μέγεθος της επιφάνειας συλλογής, (β) την ετήσια ζήτηση νερού και (γ) τη χωρητικότητα των δεξαμενών. Για κάθε σενάριο, εκτιμήθηκε η αξιοπιστία του υδροσυστήματος για την υδροδότηση κατοικιών. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα της προσομοίωσης συσχετίστηκαν με τα συγκεκριμένα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των αντίστοιχων ιστορικών περιόδων.
Συμπληρωματικό υλικό:
A. N. Angelakis, N. Mamassis, E. Dialynas, and P. Defteraios, Urban Water Supply, Wastewater, and Stormwater Considerations in Ancient Hellas: Lessons Learned, Environment and Natural Resources Research, 4 (3), doi:10.5539/enrr.v4n3p95, Οκτώβριος 2014.
[Ύδρευση και αποχέτευση ομβρίων και ακαθάρτων στην αρχαία Ελλάδα]
Urban water, wastewater and stormwater management practices in ancient Hellas, from the Minoan to the Roman times are briefly reviewed. In the Prehistoric Hellas palaces and other settlements tended to be located at dry places, at a distance from rivers or lakes. During the Bronze Age decentralized water supply and wastewater and stormwater management of small-scale systems were dominant. These systems are characterized by their salient architectural and hydraulic features and perfect adaptation to the environment. On the other hand, under tyranny, cities grew significantly and the first large-scale urban water infrastructures were developed. During the periods of democracy the Hippodameian system of city planning included the public hydraulic works. This period is also characterized by significant scientific progress in the hygienic use of water in public baths and latrines. Finally, Romans used the scientific knowledge and the experience of small scale constructions of the Hellenes, to construct large scale hydraulic works using sophisticated techniques.
P. Avgerinou , Ε. Chiotis , S. Chrisoulaki, P. Defteraios, T. Evangelou , M. Gigourtakis, G. Kakes, Y. Kourtzellis , P. Koutis, N. Mamassis, M. Pappa, G. Peppas, and A. Strataridaki, Updated Appraisal of Ancient Underground Aqueducts in Greece, Underground Aqueducts Handbook, edited by A. N. Angelakis, Ε. Chiotis , S. Eslamian , and H. Weingartner, doi:10.1201/9781315368566-5, 2016.
[Αναθεωρημένη διερεύνηση των αρχαίων υπόγειων υδραγωγείων στην Ελλάδα]
Δ. Κουτσογιάννης, Ν. Μαμάσης, και Π. Δευτεραίος, Η εξέλιξη της επιστήμης και τεχνολογίας νερού στην αρχαία Αθήνα, Υδροτεχνολογίες στην Αρχαία Ελλάδα, Χανιά, doi:10.13140/RG.2.2.31867.16167, Πολυτεχνείο Κρήτης, 2019.
Σημείωση:
Βίντεο από επίσκεψη του Αδριάνειου Υδραγωγείου: https://youtu.be/n5Iaa90TNO0
Πλήρες κείμενο: http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/1941/1/documents/2019TUC_ScienceTechnologyWaterAncientAthens.pdf (5073 KB)
Ν. Μαμάσης, Π. Δευτεραίος, Ν. Ζαρκαδούλας, και Δ. Κουτσογιάννης, Η έρευνα των αρχαίων συστημάτων ύδρευσης του Πειραιά. Αναπαράσταση λειτουργίας των δεξαμενών συλλογής ομβρίων, 16 pages, doi:10.13140/RG.2.2.11392.64000, 15 May 2015.
Οι υπόγειες δεξαμενές αποτελούν την κυρίαρχη συνιστώσα των έργων ύδρευσης του αρχαίου Πειραιά και είναι αυτές που δίνουν στο υδροσύστημα μια ιδιαίτερη θέση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα της αρχαιότητας. Η αναπαράστασή της λειτουργίας τους επιτρέπει τη μελέτη μιας περίπτωσης ευφυούς αξιοποίησης περιορισμένων υδατικών πόρων σε αστική περιοχή. Με την ανάπτυξη ενός ημερησίου υδρολογικού μοντέλου εκτιμήθηκε η δυνατότητα εκμετάλλευσης των ομβρίων υδάτων στην αρχαία πόλη, μέσω της αποθήκευσης τους στις υπόγειες δεξαμενές. Εξετάστηκαν διαφορετικά σενάρια: (α) ζήτησης νερού, (β) όγκου δεξαμενής και (γ) επιφάνειας τροφοδοσίας, ώστε να υπολογιστούν η εισροή ομβρίων υδάτων, η διακύμανση των αποθεμάτων και οι υπερχειλίσεις των δεξαμενών καθώς και η πιθανότητα αστοχίας κάλυψης της ζήτησης. Η ανάλυση έδειξε ότι η ποσότητα των ομβρίων υδάτων επαρκούσε σε σημαντικό βαθμό για την κάλυψη των υδατικών αναγκών σε επίπεδο οικίας. Η αξιοπιστία κάλυψης της ζήτησης αυξανόταν σημαντικά με την αύξηση της χωρητικότητας των δεξαμενών και έτσι εξηγούνται οι ποικίλες επεμβάσεις επέκτασης και ένωσης των δεξαμενών που ανασκάφηκαν.
Πλήρες κείμενο: http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/1550/1/documents/Pres_cist_5_14_fin.pdf (2543 KB)
Βλέπε επίσης: http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.11392.64000
Π. Δευτεραίος, Η σημερινή υφιστάμενη κατάσταση της υπόγειας κοίτης του Ιλισού, Αθήνα, 2013.
Μια επί τόπου ματιά σε ένα μεγάλο αστικό υπόγειο υδραυλικό έργο της Αθήνας της εποχής του Μεταξά.
Πλήρες κείμενο: http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/1358/1/documents/2013Ilisos.pdf (7750 KB)
Βλέπε επίσης: http://urbanspeleology.blogspot.gr/2013/04/blog-post_28.html
Π. Δευτεραίος, και Ν. Μαμάσης, Τελική έκθεση: μελέτη και εργασίες διερεύνησης και καταγραφής του Αδριάνειου Υδραγωγείου της Αθήνας, Εργασίες διερεύνησης του Αδριάνειου υδραγωγείου της Αθήνας και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης σε συγκεκριμένα υπόγεια τμήματά του, Ανάδοχος: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), Φεβρουάριος 2019.
Πλήρες κείμενο: http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/1936/1/documents/HadrianFinReport.pdf (56109 KB)
Π. Δευτεραίος, και Ν. Μαμάσης, Aρχείο περιήγησης στο φωτογραφικό υλικο, Εργασίες διερεύνησης του Αδριάνειου υδραγωγείου της Αθήνας και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης σε συγκεκριμένα υπόγεια τμήματά του, Ανάδοχος: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), 2019.
Συμπληρωματικό υλικό:
Π. Δευτεραίος, και Ν. Μαμάσης, Τεχνική έκθεση: μελέτη και εργασίες διερεύνησης και καταγραφής του Αδριάνειου Υδραγωγείου της Αθήνας, Εργασίες διερεύνησης του Αδριάνειου υδραγωγείου της Αθήνας και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης σε συγκεκριμένα υπόγεια τμήματά του, Ανάδοχος: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), Φεβρουάριος 2018.
Πλήρες κείμενο: http://www.itia.ntua.gr/el/getfile/1880/1/documents/ekthesi_proodoyFin.pdf (11482 KB)
Βλέπε επίσης: https://www.youtube.com/watch?v=fKxAk_TNOO8