Η πρόκληση της ένταξης των έργων υποδομής στο τοπίο και η σημασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού των φραγμάτων

Οι επιπτώσεις των έργων υποδομής στο τοπίο απασχολούν όλο και περισσότερο την κοινή γνώμη. Την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στα αιολικά και τα φωτοβολταϊκα έργα και τις επιδράσεις τους στον φυσικό, πολιτισμικό και αισθητικό χαρακτήρα των τοπίων. Παράλληλά όμως, η προβληματική αυτή αποτέλεσε αφορμή για να έρθει στο προσκήνιο ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των φραγμάτων: τα φράγματα είναι από τα λίγα έργα υποδομής που μπορούν να έχουν μετρήσιμη θετική συνεισφορά στα τοπία, συνεισφορά η οποία αποκτά μεγαλύτερη σημασία στο πλαίσιο του τρέχοντος αναβρασμού. Σε επιστημονικό επίπεδο, η προοπτική θετικής συμβολής των φραγμάτων στο τοπίο σχετίζεται όχι μόνο με τη δημιουργία τεχνητών λιμνών, οι οποίες αποτελούν μια φυσικότροπη μεταβολή του τοπίου, αλλά με την επιδεκτικότητα που παρουσιάζουν τα ίδια τα φράγματα και τα συνοδά τους έργα σε αρχιτεκτονική επεξεργασία. Στην παρούσα εργασία αναλύονται με τεχνικούς, αλλά και κοινωνικούς όρους, τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Η έρευνα ξεκινά από μια σύγκριση μεταξύ των επιπτώσεων των βασικών έργων ανανεώσιμης ενέργειας στο τοπίο με μετρήσιμους δείκτες, σύγκριση η οποία περιλαμβάνει τα υδροηλεκτρικά, τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά έργα. Στην συνέχεια και έπειτα από την ανάδειξη της σημασίας των φραγμάτων για το τοπίο, πραγματοποιείται επισκόπηση των βέλτιστων διεθνών πρακτικών στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό τους, αλλά και ανάλυση των σχετικών προοπτικών για την Ελλάδα. Τέλος, πραγματοποιείται μια σύνοψη των δράσεων επιστημονικής επικοινωνίας και κοινωνικής διάχυσης που έχουν υλοποιηθεί σχετικά με τα παραπάνω αποτελέσματα μέχρι σήμερα από την ερευνητική ομάδα, ως εφαλτήριο για την περαιτέρω αξιοποίηση και προβολή της θετικής αυτής πτυχής των φραγμάτων, εντάσσοντάς την, μεταξύ άλλων, και στην εκπαιδευτική διαδικασία της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ.